Toni Koskela - Μια πρώτη ματιά (Τεχνική Ανάλυση)

Από το πρωί της Κυριακής (15/10), η Αθλητική Ένωση Λεμεσού με ανακοίνωση της γνωστοποίησε την πρόσληψη του Φινλανδού Toni Koskela, για την θέση του προπονητή της ομάδας μας, μετά και την αποχώρηση του Χρίστου Χαραλάμπους. Ο Φινλανδός τεχνικός, παρά το νεαρό της ηλικίας του (σσ είναι 40 χρονών), έχει πέρα των 300 αγώνων στην προπονητική του καριέρα με αρκετές, και πρόσφατες μάλιστα, επιτυχίες και διακρίσεις. Η βάση αυτού του άρθρου δεν έχει να κάνει με τα όσα έγραψαν ήδη τα διάφορα ΜΜΕ. Αντίθετα θα ασχοληθούμε με κάτι που δεν συνηθίζεται στην Κυπριακή δημοσιογραφία, και αυτό είναι η σκιαγράφηση του τρόπου παιχνιδιού του νέου coach της ομάδας μας.

Από την Παρασκευή (13/10) λοιπόν το απόγευμα, όταν και το όνομα έφτασε στα αυτιά μου, ως ο εκλεκτός που θα αναλάβει τις τύχες της ομάδας μας, έκατσα και παρακολούθησα όλα τα παιχνίδια (κυρίως με την HJK Helsinki) που μπόρεσα να βρω στο διαδίκτυο, όπου ο Φινλανδός ήταν στο πάγκο της ομάδας. Ο στόχος μου, να δω, και να κατανοήσω όσο περισσότερα μπορώ, τόσο για τον τρόπο που αρέσκεται στο να αγωνίζεται, αλλά και για κάποιες φιλοσοφίες που έχει στο παιχνίδι του. Παράλληλα προσπάθησα να συλλέξω όσο το δυνατόν περισσότερα ουσιαστικά στατιστικά, τα οποία θα βοηθήσουν στην ανάλυση η οποία ακολουθεί. Πιο κάτω λοιπόν, θα προσπαθήσω να παρουσιάσω κάποια από τα στοιχεία στο παιχνίδι του Φινλανδού τεχνικού, τα οποία πιθανόν τις επόμενες εβδομάδες/μήνες να παρακολουθήσουμε.

Disclaimer: Η πιο κάτω ανάλυση δεν αποτελεί απόλυτο γεγονός και δεν υπάρχει κάποια εγγύηση ότι η ΑΕΛ θα αγωνίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως η HJK Helsinki ή άλλες ομάδες που προπόνησε ο Toni Koskela. Επίσης το sample size στο οποίο βασίζεται αυτό το άρθρο είναι αρκετά μικρό (5 φουλ αγώνες + στιγμιότυπα των αγώνων της HJK Helsinki στην περσινή σεζόν), και δεν αποτελεί ολοκληρωτικό δείγμα για την αγωνιστική φιλοσοφία του Φινλανδού προπονητή.

Τακτική ανάλυση

Το μεγαλύτερο χαρακτηριστικό που πρόσεξα παρακολουθώντας παιχνίδια του, όταν βρισκόταν στον πάγκο της Helsinki, ήταν ότι αρέσκεται πολύ στο να αξιοποιεί τα back του (ή τα wing-backs του σε περίπτωση τριάδας στην άμυνα) για να δίνει πλάτος στο γήπεδο. Τις πλείστες φορές που η Helsinki ήταν στην επίθεση, έβλεπες τουλάχιστον ένα από τα μπακ του να είναι ο ποδοσφαιριστής που θα δώσει το απαιτούμενο πλάτος στην ομάδα. Με μπακ που δεν φοβούνται να κατέβουν στο επιθετικό τρίτο και να παρέχουν βοήθειες, είτε μέσο overlap/ underlap, είτε μέσω βαθιών μπαλιών στην αντίπαλη περιοχή. Είναι εμφανές ότι ο Koskela είναι προπονητής που αρέσκεται στο να εκμεταλλεύεται ολόκληρο το πλάτος του γηπέδου σε μια προσπάθεια να αναγκάσει τον αντίπαλο να ανοίξει τις γραμμές του. Μέσα από αυτό το πλάτος, προσπαθεί στην συνέχεια να βρει την τελική πάσα που θα αποτελέσει απειλή για την αντίπαλη άμυνα. Παράλληλα, η Helsinki έμοιαζε με μια ομάδα αρκετά ελαστική στον επιθετικό της προσανατολισμό. Έβλεπες τροφοδοτήσεις με μπαλιές, με ατομικές ενέργειες, αλλά και με γυρίσματα στον άξονα όπου και καραδοκούσαν ελευθεροι συμπαίκτες. Ο Συνδιασμός αυτών των στοιχείων, το να μπορείς δηλαδή να επιτεθείς με ποικίλους τρόπους, καθηστούσε την ομάδα του Helsinki μια ευέλικτη και πολυδιάστατη μηχανή στο επιθετικό κομμάτι. Μια ομάδα που βαρυφορτώνει το τρίτο του αντιπάλου με ποδοσφαιριστές, έχοντας αρκετούς παίκτες να λειτουργούν στα λεγόμενα “Half spaces” μεταξύ των γραμμών της αμυνόμενης ομάδας. Με αυτόν τον τρόπο εξασφάλιζε ότι υπάρχει τουλάχιστον ένας διαθέσιμος ποδοσφαιριστής στον οποίο μπορεί να πάει η μπάλα χωρίς η ομάδα να χάνει το επιθετικό της momentum. Μου είχε κάνει εντύπωση το πόσες φορές παρατήρησα να είναι στην επίθεση με 4, 5 ακόμα και 6 ποδοσφαιριστές. Στην προσπάθεια να σπάσει την αμυντική γραμμή του αντιπάλου, έβλεπες αρκετούς ποδοσφαιριστές να πατούν περιοχή, από τα εξτρέμ, στους χαφ. Το ποιοι ακριβώς θα είναι αυτοί οι ποδοσφαιριστές, αλλάζει αναλόγως του σχήματος με το οποίο παρατασετε η ομάδα. Σε σχηματισμό με 3 χαφ πολλές φορές ο ποδοσφαιριστής αυτός ήταν ο δημιουργικός μέσος σε συνδυασμό με το “8άρι”, ενώ σε σχηματισμό με 2 χαφ πολλές φορές ο 2ος ποδοσφαιριστής ήταν ένας εκ των εξτρέμ ή των επιθετικών. Οπότε, ασχέτος σχηματισμού ήθελε πάντα να μπορεί να παρέχει βοήθειες από τον άξονα, όταν η ομάδα του έφτανε στο τελευταίο τρίτο. Όλο αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ένα αρκετά ελαστικό επιθετικό πλάνο, αφού ναι μεν αρέσκεται στο να πλαγιοκοπεί, αλλά αρκετοί ποδοσφαιριστές ανεβαίνουν στο επιθετικό τρίτο με συνεχή κίνηση στα κενά μεταξύ των γραμμών της αμυνομενης ομάδας. Βέβαια διαβάζοντας αυτή την προσέγγιση, κάποιος θα θεωρήσει δικαιολογημένα, ότι η ομάδα θα έχει κενά αμυντικά και θα είναι ευάλωτη σε πιθανές αντεπιθέσεις του αντιπάλου. Η απάντηση του Toni Koskela σε αυτό το φαινόμενο ήταν το στοχευμένο pressing που ασκούσε η ομάδα στον αντίπαλο την ώρα που χανόταν η κατοχή της μπάλας. Και λέγοντας στοχευμένο εννοώ πως, παρακολουθώντας κάποια παιχνίδια της Helsinki, η ομάδα δεν πίεζε σε όλο το 90λεπτο και σε όλες τις στιγμές/γραμμές του αγώνα με την ίδια ένταση. Αλλά στοχευμένα προσπαθούσε να απομονώσει ποδοσφαιριστές του αντιπάλου αναγκάζοντας τους να γυρίσουν πίσω την μπάλα, ή να πετύχουν κάποιο κλεψιμο. Αυτό ήταν ιδιαίτερα εμφανές όταν ένας αντίπαλος ποδοσφαιριστής είχε πλάτη στο τέρμα της Helsinki. Το πρέσινγκ είχε σαν στόχο να μην τον αφήσει να δει γήπεδο και να μεταφέρει μπροστά την μπάλα ενώ παράλληλα σε στιγμές τρανζίσιον επέτρεπε στην ομάδα να οργανωθεί στην αμυντική της διάταξη. Τέλος έβλεπες ότι ακόμα και στις στιγμές που η ομάδα ασκούσε πίεση, δεν το έκανε με όλους τους ποδοσφαιριστές, έτσι ώστε να μην χαλάσει την αμυντική της διάταξη. Αντίθετα όταν ήταν αντιμέτωπος με οργανωμένη επίθεση, ξεκινούσε την πίεση όταν ο αντίπαλος έβγαινε από το δικό του μισό (ή όταν είχε την πλάτι στο τέρμα όπως έχω αναφέρει και πιο πάνω). Όταν κέρδιζε την κατοχή της μπάλας έψαχνε την γρήγορη επίθεση μόνο όταν αυτή ήταν διαθέσιμη, αλλιώς κυκλοφορούσε την μπάλα για να οργανωθεί με τον τρόπο που περιέγραψα στην αρχή, δίνωντας πλάτος στο γήπεδο. Το εντυπωσιακό της όλης κατάστασης όμως, είναι ότι τα στοιχεία αυτά τα παρουσίαζε στο γήπεδο ασχέτος του τακτικού σχηματισμού που αποφάσιζε να παρατάξει. Είτε αγωνιζόταν με 4άδα στην άμυνα, είτε με 3άδα, είτε με ένα επιθετικό, είτε με 2, η γενική φιλοσοφία του στην προσέγγιση του παιχνιδιού ήταν η ίδια. Εβλεπες δηλαδή μια ομάδα που ήξερε τι ήθελε να πετύχει στο γήπεδο, και ποιες ενέργειες θα κάνει για να το πετύχει. Μια ομάδα με συγκεκριμένη ταυτότητα, πλάνο και φιλοσοφία, η οποία μπορούσε να προσαρμοστεί μεν στον αντίπαλο, αλλά δεν θα άλλαξε το πια είναι για χάρη του.

Στατιστική ανάλυση

Το πρώτο πράγμα το οποίο κάποιος παρατηρεί εύκολα ρίχνοντας απλά μια ματιά στο ιστορικό του Φινλανδού, είναι η ποικιλία συστημάτων που χρησιμοποίησε. Από τα 300+ παιχνίδια στα οποία διετέλεσε προπονητής μπόρεσα να βρω τον σχηματισμό του στα 233 από αυτά (όλα τα παιχνίδια από το 2018 και μετά). Ένα από τα στοιχεία που κράτησα είναι ότι ο Φινλανδός σε 233 παιχνίδια χρησιμοποίησε 11 διαφορετικά σχήματα. Το σχήμα που χρησιμοποίησε περισσότερο είναι το 4-2-3-1, το οποίο παρέταξε σε 92 αγώνες (39% των παιχνιδιών που βρήκαμε). Στην δεύτερη θέση το 4-3-3 με 49 αγώνες (21%), στην τρίτη το 3-4-2-1 (24 αγ. 10%), με την πρώτη πεντάδα να συμπληρώνεται από το 4-4-2 (22 αγ. 9%) και το 3-4-3 (20 αγ. 9%). Είναι ενδεικτικό βλέποντας τα πιο πάνω ότι κ. Koskela δεν φοβάται να ανακατέψει την τραπουλα όσον αφορά την παράταξη του στο χορτάρι, αυτό όμως που έκανε σε εμένα προσωπικά ιδιαίτερη εντύπωση, είναι ότι η αγωνιστική του φιλοσοφία παραμένει στον μεγαλύτερο βαθμό η ίδια, άσχετα με το σχήμα το οποίο παρατάσει. Είναι ένας προπονητής που θέλει η ομάδα του να έχει την δική της ταυτότητα, και το αγωνιστικό της πλάνο να φτιάχνετε γύρο από την ταυτότητα αυτή. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να συμπεράνει κάποιος και από τις δηλώσεις τις οποίες ο κ. Koskela παραχώρησε πρόσφατα στο κανάλι της ομάδας. Όπου είπε χαρακτηριστικά ότι οι επιτυχημένες ομάδες έχουν μια σαφή ταυτότητα για το πως αγωνίζονται και παίζουν ποδόσφαιρο. Παράλληλα ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αμυντικές, και επιθετικές επιδόσεις του Φινλανδού προπονητή. Αρχικά, βλέποντας τον τρόπο παιχνιδιού του, εύλογα θα θεωρούσε κάποιος ότι οι ομάδες του Toni Koskela, θα έχουν σημαντικά καλύτερες επιδόσεις στην επίθεση, ενώ θα δέχονται με σχετική ευκολεία το γκολ στην άμυνα, λόγο και των πολλών ποδοσφαιριστών που βγάζει μπροστά. Μια ματιά όμως στους αριθμούς του Φιλανδού δείχνει μια διαφορετική εικόνα. Σε ένα πρωτάθλημα όπως το Φινλαδικό, το οποίο είναι 27 αγωνιστικών, η ομάδα του Toni Koskela πέτυχε 53 γκολ το 2020 (1,96/αγώνα) έχοντας την καλύτερη επίθεση, 41 το 2021(1,5/αγώνα) (4η καλύτερη επίθεση) και 41 το 2022 (1,5/αγώνα)(4η καλύτερη επίθεση). Το παράδοξο όμως είναι το πως καταφέρνουν οι ομάδες του να έχουν παράλληλα εξαιρετικές αμυντικές επιδόσεις. Χαρακτηριστικό το ότι την σεζόν 2020 η Helsinki είχε την καλύτερη άμυνα στο πρωτάθλημα με 17 γκολ παθητικό, την σεζόν 2021 είχε για ακόμα μια φορά την καλύτερη άμυνα με 19 γκολ παθητικό (0,7/αγ.) ενώ το 2022 είχε την 2η καλύτερη άμυνα με 23 γκολ παθητικό (0,8/αγ.). Αυτά τα νούμερα δείχνουν αν μη τι άλλο ότι στον Koskela αρέσει να επιτίθεται, αλλά δεν θα θυσιάσει την αμυντική λειτουργία της ομάδας του να το πετύχει αυτό. Ενδεικτικό αυτού, οι κολακευτικές δηλώσεις προς το πρόσωπο του από τον Jose Mourinho, όταν οι δυο τους βρέθηκαν αντιμέτωποι στους ομίλους του Europa League, όπου ο Πορτογάλος προπονητής είχε να πει μόνο τα καλύτερα για τον Φινλανδό του συνάδελφο, τόσο στο θέμα αγωνιστικής φιλοσοφίας και πλάνου, αλλά και της οργάνωσης της ομάδας του γενικότερα. Τα αγωνιστικά, αλλά και τα προσωπικά του επιτεύγματα σχολιάστηκαν αρκετά στα διάφορα μέσα ενημέρωσης. 3 συνεχόμενα Πρωταθλήματα, τις σεζόν 2020, 2021, και 2022, 2 Κύπελλα (1 το league cup το 2023, 1 το κύπελλο Φινλανδίας το 2020), 2 φορές σε Ευρωπαϊκό όμιλο, ενω παράλληλα βραβεύτηκε και με το βραβείο του προπονητή της σεζόν για το 2022. Ένα στατιστικό, στο οποίο όμως τα ΜΜΕ δεν έδωσαν ιδιαίτερη σημασία, είναι ότι οι συνθήκες υπό τις οποίες ανάλαβε την Helsinki, δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από αυτές με τις οποίες έρχεται στην ΑΕΛ. Ο Toni Koskela ανέλαβε τις τύχες της Helsinki στις 23/05/2019. Έχοντας 8 παιχνίδια να γευτεί την νίκη, η ομάδα του Helsinki Βρισκόταν στην 10η θέση μετά από 10 αγώνες, μαζεύοντας μόλις 12 βαθμούς. Με 12 αγώνες να παραμένουν για την ολοκλήρωση της κανονικής διάρκειας, ο Toni Koskela κατάφερε, έχοντας απολογισμό 6 νίκες, 4 ισοπαλίες, και 2 ήττες, να πλασαριστεί στην 4η θέση ενόψη των play-offs, με την τελική βαθμολογία με το πέρας αυτών να τον βρίσκει στην 5η θέση. Η συνέχεια, να κερδίσει την επόμενη σεζόν το πρωτάθλημα, κάτι που θα επαναλάβει 3 συνεχόμενες φορές, μέχρι που ήρθε στην Λεμεσό και την ΑΕΛΑΡΑ.

Κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν ο Toni Koskela, θα πετύχει ή όχι στην ομάδα μας. Αυτό όμως που μπορεί κάποιος να συμπεράνει είναι ότι είναι ένας προπονητής με συγκεκριμένο πλάνο στο οποίο μένει πιστός. Έχει εμπιρίες τόσο από πρωταθλητισμό αλλά και από το να βγάζει μια ομάδα από τα δύσκολα, και στις πρώτες δηλώσεις του δείχνει μετρημένος. Όλοι στην ΑΕΛ ευχόμαστε να καταφέρει να βάλει την ομάδα στον σωστό δρόμο, και γιατί όχι να ζήσει και επιτυχίες με την ΑΕΛΑΡΑ. Το παιχνίδι της Κυριακής αποτελεί μια ευκαιρία για το restart που χρειάζεται η ομάδα, και οφείλουμε και εμείς σαν οπαδοί να κάνουμε το καθήκον μας κιτρινίζοντας για ακόμα μια φορά το γήπεδο. Η επιλογή του προπονητή, αν μη τι άλλο φαίνεται ψαγμένη και δίνει μια δόση αισιοδοξίας. Η αισιοδοξία βέβαια, δεν αρκεί από μόνη της και, τόσο η ομάδα αλλά και ο κόσμος, έχουν ανάγκη τα θετικά αποτελέσματα.

Για 1930 λόγους κάθε μέρα και πιο ΑΕΛ